Η μητρότητα είναι γεμάτη από μικρές και μεγάλες πράξεις φροντίδας. Από την προετοιμασία του φαγητού μέχρι τις ατελείωτες ώρες παιχνιδιού, το διάβασμα, τις αγκαλιές και την υπομονή που χρειάζεται να έχεις για να ανταπεξέλθεις σε όλα αυτά! Ανάμεσα σε όλες αυτές τις καθημερινές στιγμές, πολλές μαμάδες αφήνουν τον εαυτό τους τελευταίο στη λίστα προτεραιοτήτων. Και αυτό συχνά αντικατοπτρίζεται — όχι μόνο στη διάθεση και την ενέργεια τους — αλλά και στο βάρος τους. Ένα από τα πιο συχνά, αλλά υποτιμημένα εμπόδια στην προσπάθεια διαχείρισης του βάρους είναι το τσιμπολόγημα από τα περισσεύματα των παιδιών. Δεν πρόκειται για ένα πλήρες γεύμα, ούτε για συνειδητή επιλογή. Είναι αυτές οι «λίγες μπουκιές» που καταναλώνονται στα γρήγορα, σχεδόν μηχανικά: λίγα μακαρόνια που περίσσεψαν, μια μπουκιά πίτσα, δυο πατάτες τηγανητές, λίγο γλυκό που έμεινε στο πιάτο.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι απλώς μια συνήθεια. Είναι μια παγίδα θερμίδων, που δύσκολα αναγνωρίζεται και ακόμα πιο δύσκολα σταματά — ειδικά όταν συνοδεύεται από τύψεις στη σκέψη να πετάξεις φαγητό ή από τη βιασύνη της καθημερινότητας που δεν αφήνει περιθώριο για ένα πλήρες γεύμα μόνο για σένα.
Το σενάριο είναι γνώριμο…
Το παιδί τρώει μισό τοστ — το άλλο μισό, χωρίς δεύτερη σκέψη, καταλήγει σε εσένα. Περίσσεψαν μερικές πατάτες ή λίγα μακαρόνια; Τις τρως «στο πόδι», την ώρα που μαζεύεις. Γιορτές, γενέθλια, πάρτι στο σπίτι; Οι λιχουδιές που περίσσεψαν, η τούρτα ή τα μπισκότα που μένουν είναι… άκρως δελεαστικά…
Μπορεί να φαίνονται ασήμαντες αυτές οι στιγμές. Όμως η επανάληψη τις κάνει μια αυτόματη συμπεριφορά — τόσο συνηθισμένη που παύεις να τη σκέφτεσαι. Και ακριβώς επειδή δεν την καταγράφεις σαν «κανονικό φαγητό», δεν αντιλαμβάνεσαι και τη θερμιδική της αξία.
Γιατί συμβαίνει; Πέρα από την πείνα…
Το τσιμπολόγημα από τα περισσεύματα δεν είναι απλώς θέμα πείνας ή γεύσης. Συχνά, οι αιτίες είναι πιο βαθιές:
1. Συναισθηματική ταύτιση & ρόλος φροντίδας
Από πολύ μικροί, μεγαλώνουμε με την ιδέα ότι το φαγητό δεν πρέπει να πετιέται — είναι ένδειξη σεβασμού, φροντίδας, σωστής διαχείρισης. Όταν γίνεσαι μητέρα, αυτό το μήνυμα γίνεται ακόμη πιο έντονο: είσαι υπεύθυνη για να μην πάει τίποτα «χαμένο». Έτσι, όταν περισσεύει κάτι από το πιάτο του παιδιού, μπαίνεις αυτόματα στον ρόλο του «σωτήρα» — δεν θες να το πετάξεις, και ενδόμυχα νιώθεις ότι κάνοντάς το, κάνεις το «σωστό». Πρόκειται για μια πράξη αγάπης και ευθύνης, μόνο που, τελικά, στρέφεται εναντίον σου — όχι γιατί έχεις κακή πρόθεση, αλλά γιατί χάνεις την επαφή με τις πραγματικές σου ανάγκες.
2. Έλλειψη χρόνου και φροντίδας για τον εαυτό σου
Οι περισσότερες μαμάδες τρώνε στα όρθια, στο τρέξιμο, δίπλα στο παιδί, όσο ταΐζουν ή μαγειρεύουν. Σπάνια κάθονται με ηρεμία να καταναλώσουν ένα πλήρες γεύμα. Όταν δεν έχεις προγραμματίσει χρόνο για σένα, όταν δεν έχεις προτεραιοποιήσει τη δική σου διατροφή, είναι φυσικό να γεμίσεις τα κενά σου με ό,τι βρίσκεται εύκολα μπροστά σου. Και τι είναι πιο εύκολο απ’ το να τσιμπήσεις κάτι που ήδη βρίσκεται στο τραπέζι; Το φαγητό των παιδιών γίνεται άθελά σου το υποκατάστατο του δικού σου γεύματος.
3. Ανάγκη για «γρήγορη ανακούφιση» μέσα σε μια κουραστική ημέρα
Η καθημερινότητα της μαμάς είναι γεμάτη από ευθύνες και υποχρεώσεις ενώ οι στιγμές απόλαυσης είναι ελάχιστες. Το να τσιμπήσεις μια λιχουδιά – ειδικά κάτι γλυκό ή αλμυρό – μπορεί να λειτουργήσει σαν στιγμιαία ανταμοιβή. Είναι μια γρήγορη, απλή και προσβάσιμη πηγή ευχαρίστησης μέσα στην ένταση, την πίεση και την κούραση. Το σώμα σου ζητάει ενέργεια — και τη βρίσκει πρόχειρα σε αυτές τις μπουκιές. Όμως το αποτέλεσμα είναι πρόσκαιρο και συχνά φέρνει μαζί του ενοχές ή απογοήτευση: «γιατί το έφαγα αυτό;», «δεν το ήθελα στ’ αλήθεια».
4. Δεν το καταγράφεις ως πραγματικό φαγητό
Το πιο ύπουλο σημείο αυτής της συνήθειας είναι ότι δεν την αντιλαμβάνεσαι. Όταν τσιμπάς κάτι «στο πόδι», δεν το προσθέτεις στο μυαλό σου ως «θερμίδες» ή «γεύμα». Νομίζεις ότι «δεν μετράει». Δεν έβαλες πιάτο, δεν έστρωσες τραπέζι, δεν έκατσες να το απολαύσεις. Άρα… είναι σαν να μη συνέβη! Όμως, ο οργανισμός δεν λειτουργεί έτσι. Κάθε μπουκιά, ακόμα κι αν ήταν τυχαία ή άσχετη με την πείνα σου, έχει θερμιδική αξία. Το σώμα σου καταγράφει τις θερμίδες— ακόμα κι αν εσύ δεν το κάνεις.
Αυτοί οι λόγοι δεν σε κάνουν «αδύναμη» ή «απείθαρχη». Σε κάνουν άνθρωπο που προσπαθεί να ισορροπήσει πολλούς ρόλους, συχνά αφήνοντας τον εαυτό του τελευταίο. Η επίγνωση αυτής της συμπεριφοράς δεν χρειάζεται να σε γεμίσει ενοχές — αντίθετα, μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα για να υιοθετήσεις πιο συνειδητές διατροφικές επιλογές που τιμούν και τη μαμά… και τη γυναίκα μέσα σου!
Τι επίδραση έχει στο βάρος;
Ίσως σκέφτεσαι: «Μα έφαγα μόνο δύο μπουκιές», «Ήταν λίγες πατάτες, δεν μετρούν», «Δεν έφαγα καν ένα πλήρες γεύμα σήμερα». Και όμως, αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που το τσιμπολόγημα από τα παιδικά περισσεύματα γίνεται εχθρός της διαχείρισης βάρους. Το σώμα μας δεν ξεχωρίζει τις θερμίδες με βάση την πρόθεση ή την περίσταση. Δεν μειώνει τις θερμίδες επειδή τις έφαγες «στο πόδι», ούτε τις αγνοεί επειδή ήταν από το πιάτο του παιδιού. Κάθε μπουκιά έχει ενεργειακή αξία — και αυτή αποθηκεύεται όταν δεν τη χρειάζεσαι.
Για παράδειγμα
- 3-4 πατάτες φούρνου: περίπου 80 θερμίδες
- Μισό τοστ: περίπου 150 θερμίδες
- Λίγη μακαρονάδα με τυρί: γύρω στις 200 θερμίδες
- Ένα κομματάκι τούρτα: από 150 έως 300 θερμίδες
- Μισό ποτήρι χυμός ή ρόφημα που περίσσεψε: περίπου 50-60 θερμίδες
Σύνολο: 500-600 θερμίδες την ημέρα, χωρίς κανονικό πιάτο, χωρίς να το έχεις προγραμματίσει, χωρίς να έχεις πεινάσει πραγματικά. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε μία εβδομάδα, μπορείς να έχεις προσθέσει έως και 3.500 επιπλέον θερμίδες στον οργανισμό σου — δηλαδή, σχεδόν το θερμιδικό ισοδύναμο μισού κιλού σωματικού λίπους. Και όλα αυτά χωρίς να καταναλώσεις ποτέ ένα «κανονικό», ισορροπημένο γεύμα.
«Δεν τρώω πολύ αλλά παχαίνω»
Πολλές μαμάδες παραπονιούνται πως «δεν τρώνε πολύ, αλλά παχαίνουν». Στην πραγματικότητα, τρώνε περισσότερο απ’ όσο νομίζουν, γιατί αυτές οι ασυνείδητες μπουκιές από το τσιμπολόγημα δεν υπολογίζονται ποτέ. Δεν χορταίνουν. Δεν καλύπτουν ανάγκες. Απλώς προστίθενται. Επιπλέον, επειδή καταναλώνονται συχνά όρθια, βιαστικά ή κρυφά, δεν υπάρχει αίσθηση κορεσμού. Έτσι, μπορεί να συνεχιστεί το τσιμπολόγημα ή να ακολουθήσει κανονικό γεύμα… και τότε οι θερμίδες διπλασιάζονται.
Δεν είναι μόνο θέμα βάρους – αλλά και ποιότητας διατροφής
Πέρα από τις θερμίδες, υπάρχει και το θέμα της ποιότητας των τροφών που προέρχονται από το τσιμπολόγημα. Τα περισσεύματα παιδικών γευμάτων συνήθως είναι:
- Πλούσια σε υδατάνθρακες (μακαρόνια, ψωμί, πατάτες, ρύζι)
- Συχνά τηγανητά ή λιπαρά
- Πρόχειρα σνακ-συχνά με προσθήκη ζάχαρης (μπισκότα, κρουασάν, χυμοί)
- Δεν περιλαμβάνουν λαχανικά, φυτικές ίνες ή πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας
Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη κι αν οι θερμίδες είναι «λίγες», η διατροφή σου παραμένει ελλιπής σε θρεπτικά συστατικά και υπερβολικά πλούσια σε κενές θερμίδες — γεγονός που επηρεάζει όχι μόνο το βάρος, αλλά και τη διάθεση, την ενέργεια, τη συγκέντρωση και φυσικά την υγεία σου μακροπρόθεσμα.
Τι μπορείς να κάνεις – Χωρίς να νιώσεις ότι «πετάς» ή στερείσαι
1. Καθιέρωσε και εσύ τα δικά σου γεύματα – όχι μόνο των άλλων
Αν οργανώνεις καθημερινά τι θα φάει το παιδί σου, γιατί να μη φροντίσεις εξίσου και το δικό σου πιάτο; Προσπάθησε να οργανώσεις τρεις φορές μέσα στην ημέρα, όπου κάθεσαι να φας με ησυχία, έστω και για 10 λεπτά. Ένα πλήρες γεύμα, όσο απλό κι αν είναι, σε θρέφει και σε σταθεροποιεί, αποτρέποντας τα παρορμητικά τσιμπολογήματα.
2. Κράτα τα περισσεύματα για αργότερα!
Αν περισσεύει φαγητό, αποθήκευσέ το σε ταπεράκι. Αν είναι κάτι που δεν τρως, αποδέξου ότι δεν χρειάζεται να θυσιαστείς για να μη πεταχτεί. Δες το σαν μια πράξη φροντίδας προς το σώμα σου – όχι ως «σπατάλη». Μπορείς επίσης να μετατρέψεις τα περισσεύματα σε ένα σνακ για αργότερα, όταν πεινάς πραγματικά.
3. Απόλαυσε ό,τι τρως – μην το κάνεις στα κρυφά
Αν πραγματικά θέλεις να δοκιμάσεις κάτι από το πιάτο του παιδιού, κάν’ το συνειδητά: βάλε το σε δικό σου πιατάκι και κατανάλωσέ το καθιστή, με προσοχή. Ένα κομμάτι πίτσα στο τραπέζι είναι απόλαυση. Το ίδιο κομμάτι, αν το καταναλώσεις όρθια πάνω απ’ τον νεροχύτη, είναι… ενοχή. Η διαφορά δεν είναι το φαγητό. Είναι ο τρόπος που το καταναλώνεις!
4. Μείωσε τις μερίδες που σερβίρεις στο παιδί!
Ένα απλό αλλά αποτελεσματικό βήμα: σερβίρεις μικρότερες ποσότητες στο παιδί και αν χρειαστεί, προσθέτεις. Αυτό όχι μόνο μειώνει τα περισσεύματα άρα και το τσιμπολόγημα, αλλά σε μαθαίνει κι εσένα να ξεκινάς με λιγότερο — μια συνήθεια που μπορεί να σε βοηθήσει γενικότερα στη διατροφή σου.
5. Μην πιέζεσαι να είσαι «τέλεια» – ο στόχος είναι η επίγνωση, όχι ο έλεγχος
Κάποιες μέρες θα τσιμπολογήσεις, και αυτό είναι απολύτως φυσικό. Το ζητούμενο δεν είναι να γίνεις «άκαμπτη», αλλά να αποκτήσεις συνείδηση της πράξης, ώστε να μπορείς να επιλέξεις πιο συνειδητά την επόμενη φορά. Κάθε φορά που λες «σήμερα δε χρειάζεται να το φάω αυτό», είναι μια μικρή νίκη. Αναγνώρισέ τη!
6. Επανέφερε την ερώτηση: «Πεινάω;»
Πριν φας κάτι από το πιάτο του παιδιού, κάνε μια παύση και ρώτα τον εαυτό σου:
«Το τρώω γιατί πεινάω ή από κούραση/συνήθεια/τύψεις;»
Μια τόσο απλή ερώτηση μπορεί να φέρει συνειδητότητα σε μια ασυνείδητη πράξη και να σου δώσει τον έλεγχο πίσω.
7. Ζήτησε υποστήριξη – δεν χρειάζεται να τα κάνεις όλα μόνη!
Η αλλαγή συνηθειών είναι δύσκολη, ειδικά όταν έχεις τόσους ρόλους να ισορροπήσεις. Η στήριξη από έναν επαγγελματία διαιτολόγο-διατροφολόγο μπορεί να σου δώσει εξατομικευμένες λύσεις, αλλά και χώρο να εκφράσεις ελεύθερα τις δυσκολίες σου. Έχοντας κάποιον να σε ενθαρρύνει και να σε κατανοεί, μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Τελευταίο και σημαντικό: Δεν είσαι μόνη!
Το τσιμπολόγημα από τα πιάτα των παιδιών δεν είναι ένδειξη αδυναμίας ή έλλειψης θέλησης. Είναι αποτέλεσμα μιας υπερφορτωμένης καθημερινότητας, όπου οι ανάγκες των άλλων προηγούνται συνεχώς από τις δικές σου. Αλλά εσύ αξίζεις να φροντίζεις το σώμα και την υγεία σου όσο φροντίζεις και τους άλλους. Η επίγνωση είναι το πρώτο βήμα προς την αλλαγή. Και κάθε μικρή συνειδητή απόφαση χτίζει ξανά τη σχέση με το φαγητό — με σεβασμό, αγάπη και φροντίδα για τον εαυτό σου.
Αν χρειάζεστε οποιαδήποτε πληροφορία, είμαι εδώ για να σας βοηθήσω! Εσείς απλά επικοινώνησε μαζί μου εδώ!
Για να μαθαίνετε τα πάντα γύρω από την υγιεινή διατροφή ακολούθηστε με στο Instagram!
