Τα τελευταία χρόνια, φάρμακα που προορίζονται για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, όπως το Ozempic, έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως «μαγικές λύσεις» για την απώλεια βάρους. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται αποκλειστικά με ιατρική συνταγή και προορίζονται για συγκεκριμένες παθήσεις, η χρήση τους έχει επεκταθεί ανεξέλεγκτα, προκαλώντας ανησυχία στην ιατρική και διατροφική κοινότητα.

Μια παρόμοια τάση φαίνεται να αναδύεται και με το Mounjaro, ένα ενέσιμο φάρμακο που βασίζεται στη δραστική ουσία τιρζεπατίδη (tirzepatide). Το Mounjaro έχει δείξει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα τόσο στη ρύθμιση του σακχάρου σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 όσο και στην απώλεια βάρους σε άτομα με παχυσαρκία. Ωστόσο, η αυξανόμενη χρήση του χωρίς ιατρική παρακολούθηση και για λόγους αισθητικής εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Είναι πολύ σημαντικό να γίνει πλήρως αντιληπτό τι είναι το φάρμακο αυτό, σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται και ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες και αντενδείξεις που το συνοδεύουν.

Τι είναι το Mounjaro;

Το Mounjaro είναι ένα φάρμακο σε ενέσιμη μορφή που περιέχει τη δραστική ουσία τιρζεπατίδη (tirzepatide), έναν μακράς δράσης αγωνιστή των υποδοχέων GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1) και GIP (Glucose-Dependent Insulinotropic Polypeptide). Και τα δύο είδη υποδοχέων εντοπίζονται στο πάγκρεας, στην καρδιά, στο αγγειακό δίκτυο, στα ανοσοκύτταρα, στο έντερο, στα λιποκύτταρα και στα νεφρά. Παράλληλα, και τα δύο είδη υποδοχέων εντοπίζονται και στον εγκέφαλο, στα τμήματα που είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση της όρεξης. 

Ο συγκεκριμένος συνδυασμός θεωρείται καινοτόμος, καθώς για πρώτη φορά χρησιμοποιείται ένα σκεύασμα που δρα ταυτόχρονα σε δύο εντερικές ορμόνες που ρυθμίζουν το σάκχαρο, την έκκριση ινσουλίνης και το αίσθημα της πείνας.

Το Mounjaro εγκρίθηκε το 2022 από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε ενήλικες. Αναπτύχθηκε από τη φαρμακευτική εταιρεία Eli Lilly και αποτελεί μια από τις πλέον υποσχόμενες θεραπείες στην κατηγορία των ενέσιμων αντιδιαβητικών φαρμάκων.

Σε ποιους απευθύνεται το Mounjaro;

Η επίσημη ένδειξη του Mounjaro αφορά ενήλικα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ιδιαίτερα όταν η διατροφή και η σωματική άσκηση δεν επαρκούν για την επίτευξη γλυκαιμικού ελέγχου. Επιπλέον, μπορεί να χορηγηθεί σε ασθενείς με διαβήτη και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, πάντα κατόπιν αξιολόγησης από γιατρό.

Ταυτόχρονα, η ισχυρή του δράση στην απώλεια βάρους έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον και για άτομα με  παχυσαρκία. Κλινικές μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί δείχνουν ότι η δραστική ουσία τιρζεπατίδη μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια έως και 20% του σωματικού βάρους, πάντα όταν συνδυάζεται με υγιεινή διατροφή και άσκηση. 

Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι, μέχρι σήμερα, το Mounjaro δεν έχει εγκριθεί επίσημα για χρήση στην απώλεια βάρους σε άτομα που δεν πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 – και η χρήση του για τέτοιο σκοπό θα πρέπει να γίνεται μόνο στο πλαίσιο κλινικής μελέτης ή με αυστηρή ιατρική παρακολούθηση.

Τι δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα για το Mounjaro;

Η αποτελεσματικότητα του Mounjaro έχει τεκμηριωθεί μέσα από μεγάλες κλινικές μελέτες, τόσο σε διαβητικούς όσο και σε παχύσαρκους μη διαβητικούς ασθενείς. Τα πιο σημαντικά δεδομένα προέρχονται από τις μελέτες SURPASS και SURMOUNT, οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Μελέτη SURPASS-2 (2021)

Η μελέτη αυτή συνέκρινε την τιρζεπατίδη  με τη σεμαγλουτίδη (τη δραστική ουσία του Ozempic) σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το Mounjaro:

• Μείωσε τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) περισσότερο από τη σεμαγλουτίδη.
• Οδήγησε σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους: έως και 12,9 κιλά μέσα σε 40 εβδομάδες.

Πηγή: Frías JP et al. New England Journal of Medicine, 2021;385(6):503–515.

Μελέτη SURMOUNT-1 (2022)

Η SURMOUNT-1 εξέτασε την επίδραση της τιρζεπατίδης  σε παχύσαρκους ενήλικες χωρίς διαβήτη. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακά:

• Η μέση απώλεια βάρους κυμάνθηκε μεταξύ 15% και 20% του αρχικού σωματικού βάρους.
• Πάνω από το 85% των συμμετεχόντων πέτυχαν απώλεια ≥5% του σωματικού τους βάρους.
• Η διάρκεια της μελέτης ήταν 72 εβδομάδες, με παράλληλη διατροφική καθοδήγηση και άσκηση.

Πηγή: Jastreboff AM et al. New England Journal of Medicine, 2022;387(3):205–216.

Τα παραπάνω αποτελέσματα καθιστούν το Mounjaro ένα από τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα στον τομέα της παχυσαρκίας, ωστόσο η χρήση του εξακολουθεί να χρειάζεται προσεκτική αξιολόγηση και παρακολούθηση από επαγγελματίες υγείας.

Ποιες είναι οι παρενέργειες και οι κίνδυνοι της χρήσης του Mounjaro;

Παρά την υψηλή αποτελεσματικότητα του Mounjaro τόσο στη ρύθμιση του σακχάρου όσο και στην απώλεια βάρους, η χρήση του συνοδεύεται από πιθανές παρενέργειες και κινδύνους που δεν πρέπει να αγνοούνται, ιδιαίτερα όταν το φάρμακο λαμβάνεται χωρίς την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση. 

Συχνές παρενέργειες:

Οι πιο συνηθισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες σχετίζονται με το πεπτικό σύστημα και περιλαμβάνουν:

• Ναυτία
• Έμετο
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Μειωμένη όρεξη
• Φούσκωμα, πόνος στο στομάχι ή δυσπεψία
• Αίσθημα κόπωσης

Οι παραπάνω παρενέργειες εμφανίζονται συνήθως στην αρχή της θεραπείας και συχνά υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου ή με προσαρμογή της δοσολογίας.

Σοβαρές παρενέργειες:

Επίσης,  το Mounjaro μπορεί να προκαλέσει:

• Οξεία παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος)
• Χολολιθίαση (πέτρες στη χολή)
• Υπογλυκαιμία, κυρίως όταν συνδυάζεται με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα όπως ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες
• Αύξηση καρδιακού ρυθμού (ταχυκαρδία)
• Πιθανός κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του θυρεοειδούς, όπως παρατηρήθηκε σε μελέτες σε πειραματόζωα – δεν έχει επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους, αλλά παραμένει υπό παρακολούθηση

Αντενδείξεις:

Το Mounjaro αντενδείκνυται σε άτομα:

• Με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς (medullary thyroid carcinoma)
• Με σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας τύπου 2 (MEN2) 
• Εγκύους ή γυναίκες που θηλάζουν

Πριν την έναρξη θεραπείας, απαιτείται πλήρης ιατρικός έλεγχος, αξιολόγηση του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού και συνεχής παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της χορήγησης.

Η νέα μόδα και οι κίνδυνοι της ανεξέλεγκτης χρήσης

Όπως συνέβη τα τελευταία χρόνια με το Ozempic, έτσι και το Mounjaro έχει αρχίσει να αποκτά μεγάλη δημοτικότητα μέσα από τα social media ως «φάρμακο-θαύμα» για την απώλεια βάρους. Πολλοί χρήστες το παρουσιάζουν ως μια γρήγορη και αποτελεσματική λύση για την απώλεια βάρους, συχνά παραλείποντας να αναφέρουν ότι πρόκειται για ένα ισχυρό φαρμακευτικό σκεύασμα με συγκεκριμένες ενδείξεις και κινδύνους.

Η χρήση του Mounjaro από άτομα χωρίς διαβήτη, χωρίς ιατρική ένδειξη και χωρίς παρακολούθηση, αυξάνεται ανησυχητικά. Σε πολλές περιπτώσεις, η πρόσβαση στο φάρμακο γίνεται μέσω διαδικτυακών πηγών, ακόμη και παράνομα, με την εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για μια ασφαλή μέθοδο απώλειας βάρους.

Ωστόσο, η άκριτη χρήση του Mounjaro για αισθητικούς λόγους μπορεί να οδηγήσει σε:

• Απώλεια μυϊκής μάζας αντί για λιπώδη ιστό, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από κατάλληλη διατροφή και άσκηση.
• Διατροφικές ανεπάρκειες λόγω σημαντικής μείωσης της πρόσληψης τροφής.
• Αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ιδίως αν συνυπάρχει διάρροια ή έμετος.
• «Εφέ αναπήδησης» (yo-yo effect) μετά τη διακοπή του φαρμάκου, με ταχεία ανάκτηση του βάρους.
• Ψυχολογική εξάρτηση από φαρμακευτικές λύσεις, με παράκαμψη της ουσιαστικής αλλαγής τρόπου ζωής.

Η απώλεια βάρους και, κυρίως, η καταπολέμηση της παχυσαρκίας,  απαιτεί πολυπαραγοντική προσέγγιση, στην οποία το φάρμακο, όταν ενδείκνυται, μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά και όχι ως θαυματουργά. Όλα τα ενέσιμα ή μη φαρμακευτικά σκευάσματα που συμβάλλουν στην απώλεια βάρους είναι απαραίτητο να συνδυάζονται με πρόγραμμα διατροφής και άσκηση, διαφορετικά δεν θα έχουν αποτέλεσμα.

Δεν υπάρχει «μαγική λύση» χωρίς σωστή καθοδήγηση

Η χρήση φαρμάκων όπως το Mounjaro δεν μπορεί και δεν πρέπει να απομονώνεται από την ευρύτερη εικόνα της υγείας και της διατροφικής συμπεριφοράς. Ο διατροφολόγος έχει καθοριστικό ρόλο, όχι μόνο στην υποστήριξη της απώλειας βάρους αλλά και στην πρόληψη παρερμηνειών γύρω από φαρμακευτικές λύσεις που προβάλλονται ως «γρήγορες λύσεις» στα μέσα ενημέρωσης.

Συγκεκριμένα, ο ρόλος του διατροφολόγου συνίσταται:

• Στην παροχή έγκυρης ενημέρωσης για το πώς λειτουργεί το Mounjaro και ποιες είναι οι πραγματικές του ενδείξεις
• Στον εντοπισμό ακατάλληλων ή επικίνδυνων χρήσεων, ιδιαίτερα όταν άτομα προσπαθούν να αποκτήσουν το φάρμακο χωρίς ιατρική συνταγή
• Στη διατροφική υποστήριξη ατόμων που λαμβάνουν Mounjaro με ιατρική καθοδήγηση, ώστε να διατηρείται η ισορροπία θρεπτικών συστατικών και να αποφεύγεται η απώλεια μυϊκής μάζας
• Στην ψυχολογική ενίσχυση του ατόμου, βοηθώντας το να αναπτύξει πιο υγιή σχέση με το σώμα και το φαγητό
• Στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των αλλαγών, ώστε τα αποτελέσματα – με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή – να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα

Η παχυσαρκία και οι διαταραχές του βάρους είναι σύνθετα προβλήματα, που συχνά επηρεάζονται από ψυχολογικούς, κοινωνικούς και μεταβολικούς παράγοντες. Ο ρόλος του διατροφολόγου είναι να βλέπει τον άνθρωπο ολιστικά, και να καθοδηγεί με βάση την επιστήμη και όχι τις τάσεις. 

Σε μια εποχή που η πληροφορία διαδίδεται ταχύτατα, συχνά χωρίς φιλτράρισμα, ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας γίνεται ακόμη πιο κρίσιμος. Η υπεύθυνη ενημέρωση, η εξατομικευμένη καθοδήγηση και η διατροφική υποστήριξη είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία μπορεί να χτιστεί μια πραγματικά βιώσιμη και υγιής αλλαγή – με ή χωρίς φάρμακα. 

Η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου διατροφικού προγράμματος, με βάση τα πρότυπα της Μεσογειακής διατροφής, σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση που μας ευχαριστεί και ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας, μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμα, ουσιαστικά και ασφαλή αποτελέσματα. Οτιδήποτε υπόσχεται άμεσες αλλαγές χωρίς προσπάθεια, εκτός από προσωρινό, μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνο.

Ας αντιμετωπίζουμε το σώμα μας με φροντίδα και όχι με βιασύνη. Γιατί η ουσιαστική αλλαγή δεν ξεκινά από μια ένεση, αλλά από τη γνώση και τη σωστή καθοδήγηση.

Αν χρειάζεστε οποιαδήποτε πληροφορία, είμαι εδώ για να σας βοηθήσω! Εσείς απλά επικοινώνησε μαζί μου εδώ!

Για να μαθαίνετε τα πάντα γύρω από την υγιεινή διατροφή ακολουθήστε με στο Instagram!