Η νευρική βουλιμία είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από επεισοδιακή υπερφαγία(κατανάλωση πολύ μεγάλης ποσότητας φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εμφανίζεται συχνά στις γυναίκες στα τελευταία χρόνια της εφηβείας.
Χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια υπερφαγίας που συνοδεύονται από αντισταθμιστικές μεθόδους όπως η πρόκληση εμετού ή η λήψη διουρητικών ή καθαρτικών, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόσληψη βάρους.
Γιατί Στις Γυναίκες;
Οι γυναίκες στην κοινωνία μας δέχονται μεγάλες πιέσεις για να ελέγξουν το βάρος τους.
Καθοριστικό ρόλο στην ανατροφή των γυναικών έχει η σχέση μεταξύ μητέρας και κόρης η οποία συμβάλλει αρνητικά στην καταπίεση των αναγκών και των συναισθημάτων (κυρίως θυμού) και ανασφάλειας για την εικόνα σώματος.
Στα άτομα αυτά, η αυτοεκτίμηση επηρεάζεται σημαντικά από σκέψεις σχετικά με το σχήμα του σώματος και το βάρος.
Γιατί στους Άντρες;
Η βουλιμία στους άντρες είναι πιο πιθανό να συσχετιστεί με
- Συγκρούσεις που αφορούν στη σεξουαλική ταυτότητα.
- Πολλές περιπτώσεις μη διαγνωσμένες εξαιτίας ντροπής για να ζητήσουν βοήθεια <για μια γυναικεία διαταραχή>.
- Μικρότερη συχνότητα εμφάνισης εμετών καθώς αντιδρούν λιγότερο αυτοκαταστροφικά μετά το υπερφαγικό.
- Η ψυχαναγκαστική άσκηση μπορεί να είναι ένας άλλος τρόπος <εκκαθάρισης> για τους άντρες που έχουν υπερβολικό άγχος για το σώμα τους.
Αίτια:
Τα ακριβή αίτια της βουλιμίας δεν είναι γνωστά. Φαίνεται πως είναι:
- Πολύ-παραγοντικά και εμπλέκουν την προσωπικότητα των ατόμων
- Την έκθεση τους στα πρότυπα των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών αναφορικά με την κομψότητα και την ομορφιά.
Διαγνωστικά κριτήρια:
Συμπτώματα βουλιμίας:
- Υπερβολικός φόβος για αύξηση βάρους
- Υπερβολική έγνοια για το σωματικό μέγεθος
- Επεισόδια υπερφαγίας που συνοδεύονται με ενοχή
- Συχνά επεισόδια υπερφαγίας που χαρακτηρίζονται από κατανάλωση σε σύντομο χρονικό διάστημα (π.χ. 2 ώρες) μεγάλης ποσότητας φαγητού από αυτή που θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι σε παρόμοιο χρονικό διάστημα και υπό τις συνθήκες αυτές.
- Ο ασθενής προκαλεί εμετό ή κάνει χρήση διουρητικών, χαπιών ή καθαρκτικών για την απώλεια βάρους
- Τα παραπάνω συμβαίνουν κατά μέσο όρο 1 φορά την εβδομάδα για 3 μήνες.
- Υπερβολική γυμναστική και ακραίες μορφές δίαιτας για να χάσει βάρος.
- Η διαταραχή δεν εμφανίζεται παράλληλα με ΝΑ
Σίτιση Ατόμων με Βουλιμία
Η βουλιμία συνήθως χαρακτηρίζεται από αισθήματα ντροπής σχετικά με τις εκκαθαριστικές και υπερφαγικές συμπεριφορές. Συνήθως καταναλώνονται φαγητά που θεωρούνται παχυντικά και <απαγορευμένα> σε κάποιον που θέλει να ελέγξει το βάρος του.
Τέτοια τρόφιμα είναι σοκολάτες, μπισκότα, γαριδάκια, δημητριακά, πατατάκια, παγωτό κ.α. Το φαγητό συνεχίζεται μέχρι να μειωθεί ή ένταση, να επιτευχθεί αίσθημα κορεσμού(συχνά σε σημείο πόνου) ή το άτομο να διακοπτεί (π.χ. αν μπει κάποιος άλλος στον χώρο).
Ο τρόπος σίτισης συνοδεύεται από αισθήματα ενοχής, άγχους και μετανόησης. Τις περισσότερες φορές μετά από ένα υπερφαγικό επεισόδιο, θα γίνει προσπάθεια είτε να ξεφορτωθεί τις θερμίδες που κατανάλωσε κάνοντας εμετό είτε με την λήψη καθαρκτικών.
Πως να την αναγνωρίσουμε;
Τα σημάδια αναγνώρισης είναι διακριτά στην συμπεριφορά των ατόμων. Συγκεκριμένα,
- Ανεξήγητη Ευερεθιστότητα και αλλαγές διάθεσης
- Ζυγίζονται σε καθημερινή βάση
- Κατευθύνονται συχνά στην τουαλέτα αμέσως μετά από το φαγητό ή κατά την διάρκεια των γευμάτων, όπου ακούγεται τρεχούμενο νερό ή το ράδιο να παίζει
- Περνάει πολύ ώρα στη τουαλέτα
- Συσκευασίες καθαρτικών/ διουρητικών
- Ακολουθούν κοπιαστική και πολύωρη σωματική άσκηση
- Παράξενα ξυπνήματα το βράδυ, επίσκεψη στην κουζίνα, αφού όλοι έχουν πάει στο κρεβάτι
- Τυλιγμένα υπολείμματα φαγητών κρυμμένα κάτω από μαξιλάρια ή κάτω από κρεβάτια ή κάτω από κρεβάτια
Ο Φαύλος Κύκλος της Βουλιμίας, Κέντρο Εκπαίδευσης Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών
Ιατρικές επιπλοκές της βουλιμίας
Η υπερφαγία και η εκκαθάριση επηρεάζουν σημαντικά βιοχημικά και ορμονικά συστήματα του σώματος. Συγκεκριμένα,
- Κόπωση, πόνοι στους μύες, κατάθλιψη, τάση για λιποθυμία, ευαισθησία στο κρύο και τάση για εύκολη αύξηση βάρους, είναι μερικά από τα κοινά συμπτώματα που μπορούν να αποδοθούν στις μεγάλες διακυμάνσεις στο σάκχαρο του αίματος, έχοντας ως αποτέλεσμα επεισόδια υπερφαγίας με τρόφιμα που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
- Διαταραχή της χημικής ισορροπίας στα υγρά του σώματος. Η ανισορροπία των επιπέδων καλίου είναι βασικής σημασίας μιας και είναι αυτό που επηρεάζεται περισσότερο από τους εμετούς, και την κατάχρηση καθαρτικών, προκαλώντας έτσι αφυδάτωση.
- Ο εμετός διακόπτει το περίπλοκο σύστημα μηνυμάτων κορεσμού που κανονικά κάνουν έναν άνθρωπο να σταματά να τρώει τη σωστή ώρα.
- Οι εμετοί και η χρήση καθαρτικών προκαλούν μεγάλο ερεθισμό στο γαστρεντερικό σύστημα, κάτι πιθανώς που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Ο εμετός μπορεί να προκαλέσει πόνο στο λαιμό και σοβαρή αιμορραγία στον οισοφάγο καθώς και καταστροφή της γαστρο- οισοφαγικής βαλβίδας.
- Η υπερφαγία και η εκκαθάριση επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, η οποία είναι μια ορμόνη απαραίτητη για τη ρύθμιση των επιθυμιών για κατανάλωση υδατανθράκων και για την ρύθμιση της διάθεσης.
Διαχείριση των εμετών:
1.Παρεμπόδιση απάντησης
- Περίμενε 1 λεπτό πριν κάνεις εμετό
- Κάνε κάτι που θα σου αποσπάσει την προσοχή από το φαγητό και την εκκαθάριση
- Σταδιακή αύξηση του χρόνου καθυστέρησης
2.Σταδιακή Μείωση ρυθμού εμετών
- Μικροί στόχοι (π.χ -1 την εβδομάδα)
- Επιλογή μίας ημέρας χωρίς εμετό
3.Σταθεροποίηση ενός γεύματος χωρίς εμετό
- Ισορροπημένο <ασφαλές> γεύμα
- Δεν πρέπει να ακολουθήσει εκκαθάριση
Αντιμετώπιση:
Η βουλιμία συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Άτομα με βουλιμία μπορούν να επιστρέψουν στην φυσιολογική κατανάλωση φαγητού, ανεξάρτητα από πόσο καιρό υπέφεραν. Πολλοί θα μείνουν χωρίς θεραπεία για πολλά χρόνια, εξαιτίας της ντροπής που νιώθουν για την κατάσταση τους, έως ότου αυτή γίνει επείγουσα.
Στόχος της θεραπείας είναι η σταθεροποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς και η σταδιακή διακοπή των ανθυγιεινών αντισταθμιστικών συμπεριφορών όπως η εκκαθάριση, η αποφυγή γευμάτων ή η προσπάθεια ελέγχου της πείνας μέσω κατανάλωσης αναψυκτικών ή καφέ.
Ο κύριος στόχος της θεραπείας είναι το άτομο να καταλάβει και να πειστεί να σταματήσει την προσπάθεια απώλειας βάρους και να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα τακτικών γευμάτων, ιδανικά καταναλώνοντας τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και στο να μάθει να τρώει χωρίς τύψεις και συνειδητά.
Το ζύγισμα απαγορεύεται.
Η μη κατανάλωση φαγητού και η έλλειψη απαραίτητων διατροφικών συστατικών είναι αυτά που διαιωνίζουν τις επιθυμίες για φαγητό.
Ο ασθενής θα χρειαστεί βοήθεια από εξειδικευμένο Διαιτολόγο-Διατροφολόγο σε συνδυασμό με Ψυχολόγο για το καλύτερο αποτέλεσμα. Ο θεραπευτής θα τον εκπαιδεύσει πως να διαχειριστεί τους φόβους του απέναντι στο φαγητό και πως να ελέγξει τα αισθήματα φουσκώματος και άγχους μετά το φαγητό. Επιπλέον, θα εξηγήσει στον ασθενή τις επιπτώσεις τις βουλιμίας και το πόσο μπορεί ένα άτομο να τρέφεται σωστά και ισορροπημένα χωρίς να αυξηθεί το βάρος του.
Η ψυχοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο στον εντοπισμό αρνητικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών σχετικά με την διατροφή και την τροποποίηση αυτών των σκέψεων και συμπεριφορών με θετικές και υγιής.