Η θεραπεία με κορτικοστεροειδή αποτελεί θεραπεία για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών. Η κορτιζόνη είναι μια γλυκοκορτικοειδής ορμόνη που παράγεται και απελευθερώνεται από τα επινεφρίδια μας. Τα γλυκοκορτικοειδή είναι ένας τύπος στεροειδούς ορμόνης.

Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που συντονίζουν διάφορες λειτουργίες στο σώμα σας μεταφέροντας μηνύματα μέσω του αίματος στα όργανα, το δέρμα, τους μύες και άλλους ιστούς. Αυτά τα σήματα λένε στο σώμα σας τι να κάνει και πότε να το κάνει.

Η κορτιζόνη η οποία παράγεται φυσιολογικά από τον οργανισμό και είναι στοιχείο απαραίτητο για την υγεία μας, ανήκει στην κατηγορία των κορτικοστεροειδών. Η κορτιζόνη είναι ευρέως γνωστή ως “ορμόνη του στρες”. Ωστόσο, έχει καθοριστικό ρόλο σε πολλές λειτουργίες σε όλο το σώμα , εκτός από τη ρύθμιση της απόκρισης του σώματος στο στρες.

Η κορτιζόνη είναι μια απαραίτητη ορμόνη που επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο και ιστό στο σώμα μας. Η σημαντικότητα της έγκειται στο ότι έχει καίριο ρόλο στα παρακάτω:

• Ρύθμιση της απόκρισης του οργανισμού κατά την διάρκεια του στρες
• Συμμετοχή στον μεταβολισμό των λιπών, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων
• Καταστολή της φλεγμονής
• Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου στο αίμα
• Βοηθά στον έλεγχο του κύκλου ύπνου-αφύπνισης

Οι παρενέργειες των κορτικοστεροειδών ως φαρμάκων είναι σημαντικές, ειδικά όταν πρόκειται για χρόνια λήψη.

Οι σημαντικότερες παρενέργειες είναι: σύνδρομο Cushing, κατακράτηση νατρίου και ύδατος, υποκαλιαιμία, υπέρταση, οστεοπόρωση, πεπτικό έλκος, ευαισθησία στις λοιμώξεις και εξάπλωση μικροβιακών φλεγμονών, αναστολή σωματικής ανάπτυξης στα παιδιά (σε περίπτωση παρατεταμένης αγωγής), υπέρταση, απορρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη.

Διατροφή

Τα άτομα που είναι υπό την αγωγή κορτιζόνης θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες κατά τη διάρκεια της θεραπείας αλλά και μετά αφού ολοκληρωθεί για κάποιο χρονικό διάστημα, έτσι η διατροφή τους θα περιλαμβάνει τα εξής:

• Επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης και καλίου

Η αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης και καλίου κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά, επειδή συμβάλλουν στον περιορισμό του οιδήματος και της κατακράτησης υγρών που προκαλεί η χρήση της κορτιζόνης.

Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη είναι: λευκό και κόκκινο κρέας, αυγά, ψάρια, ημίαπαχα γαλακτοκομικά, όσπρια.

Τρόφιμα πλούσια σε κάλιο είναι: Φακές, μπανάνα, πεπόνι, βερίκοκα, πορτοκάλι, πατάτα, γλυκοπατάτα, ντομάτες, κόκκινες πιπεριές, σπανάκι, μπρόκολο, φασόλια και αμύγδαλα. 

• Ενυδάτωση

Επαρκής ενυδάτωση του οργανισμού με 1.5-2 λίτρα/ημέρα. Ενισχύστε την ενυδάτωση σας ακόμα και με αφεψήματα όπως τσάι ή χαμομήλι.

• Αλάτι και ζάχαρη

Χαμηλή πρόσληψη αλατιού περίπου 2-3 g/ημέρα, λόγω της κατακράτησης νατρίου.

Η σύσταση  αφορά όχι μόνο τη μείωση της χρήσης του αλατιού στο φαγητό καθώς και την κατανάλωση τυποποιημένων τροφίμων που περιέχουν πολύ αλάτι. Παραδείγματα τέτοιων τροφίμων είναι τα αλλαντικά, τα παστά, τα καπνιστά, οι ελιές, τα γλυκά όπως μπισκότα, φουρνιστά (ως συντηρητικό μέσο), τα πατατάκια, το τουρσί σε άλμη, αλατισμένους ξηρούς καρπούς και αλμυρά τυριά.

Μια πρακτική συμβουλή για να ενισχύσετε την γεύση του φαγητού είναι  να χρησιμοποιήσετε  πολλά μπαχαρικά και μυρωδικά που απογειώνουν την γεύση, όπως μπαχάρι, θυμάρι, ρίγανη, κάρυ, κουρκουμά, τζίντζερ κ.α.

Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η κατακράτηση νερού και κατ΄ επέκταση το πρήξιμο.

Για να αποφευχθούν τα οιδήματα χρήσιμο είναι να περιοριστεί και η ποσότητα της ζάχαρης στο καθημερινό διαιτολόγιο τόσο ως προσθήκη στην ακέραια μορφή της πχ. ροφήματα, καφέ ή τσάι αλλά και σε κρυφές πηγές της όπως γλυκίσματα, επιδόρπια, μπισκότα, κρουασάν, τυποποιημένα κέικ, αναψυκτικά και χυμούς κλπ. Η αποφυγή της ζάχαρης σε οποιαδήποτε μορφή είναι απαραίτητη προκειμένου να υπάρχει ευγλυκαιμία, διότι η κορτιζόνη είναι μια αναβολική ορμόνη που έχει την τάση να ανεβάζει το σάκχαρο του αίματος.

• Ασβέστιο και Βιταμίνη D

Η λήψη κορτικοστεροειδών όπως η κορτιζόνη, μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου και αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση.

Συνεπώς, συνίσταται επαρκής πρόσληψη ασβεστίου (1500mg/ημέρα) και βιταμίνης D τόσο από τη διατροφή όσο και από συμπληρώματα διατροφής.

Όσον αφορά στη βιταμίνη D, η απαραίτητη ποσότητα εξασφαλίζεται με την έκθεση στον ήλιο για περισσότερο από 20 λεπτά/ημέρα με ελαφρύ ρουχισμό.

Σε περίπτωση που αυτό είναι ανέφικτο ένα συμπλήρωμα κρίνεται απαραίτητο.

• Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών συνίσταται να αποφεύγεται αφού μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου.

• Αποφυγή του καπνίσματος, διότι σύμφωνα με μελέτες συνδέεται με μειωμένη οστική πυκνότητα, κυρίως στις γυναίκες, λόγω μείωσης των οιστρογόνων.

Εν κατακλείδι, για την αποφυγή των παρενεργειών κατά την λήψη της κορτιζόνης συστήνεται ποικιλία θρεπτικών συστατικών και βιταμινών σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες, περιορισμός ή/και διακοπή καπνίσματος, τακτική άσκηση, διαχείριση του στρες και επαρκή-ποιοτικό ύπνο.

Πηγές

Dietary sodium intake and cortisol measurements. Angela X Chen, Andrea. V Haas, Gordon H. Williams , Anand Vaidya . Epub 2020 24 Jun. https//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov.325112774/

https://nutritionstudies.org /take-back-your-power-immunity-boosting-foods-and-tips//.

Vital signs: food categories contributing the most to sodium consumption – United States, 2007-20. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22318472//.