Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο ρυθμός παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών.

Επίσης, είναι γνωστή ως χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα  ή χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα και ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα (λόγω ανάπτυξης αυτοαντισωμάτων- αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων Anti-TPO και Anti-Tg- έναντι του θυρεοειδούς αδένα). Η νόσος Hashimoto αποτελεί μια φλεγμονώδη νόσο του θυρεοειδούς αδένα, η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από την παρουσία βρογχοκήλης καθώς και υποθυρεοειδισμού τα οποία οδηγούν σε σταδιακή καταστροφή του αδένα.

Πρόκειται για μια Νόσο που προσβάλλει κατά κύριο λόγο το γυναικείο φύλο, λόγω του ιδιαίτερου μεταβολικού προφίλ και των πολλαπλών ορμονικών μεταβολών που προκαλούνται στις γυναίκες, κατά τη διάρκεια της ζωής τους, όπως κατά τη χρονική φάση της εμμηνόπαυσης. Δηλαδή εμφανίζεται από 3 έως 5 φορές συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

Το βασικό σύμπτωμα της θυρεοειδίτιδας του Hashimoto είναι η διόγκωση του θυρεοειδή αδένα. Η βρογχοκήλη εγκαθίσταται βραδέως αλλάζοντας σταδιακά την σύσταση του. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και ο ασθενής μπορεί να μην αντιληφθεί τη βρογχοκήλη, αν αυτή δεν πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις. Ο αδένας είναι συνήθως ομοιογενώς διογκωμένος, μπορεί όμως να υπάρξει ασύμμετρη διόγκωση με τη μορφή μεγάλου όζου ή ύβου. Η πάθηση εμφανίζει και συμπτώματα που παρουσιάζονται σε υποθυρεοειδισμό, όπως κόπωση και κούραση, υπνηλία, ξηροδερμία, αύξηση βάρους κλπ.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνισής της;

Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και προκύπτει από την επίδραση γενετικών (80%) αλλά και περιβαλλοντολογικών παραγόντων (20%).

Γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα): Οι πιθανότητες εκδήλωσης νόσου Hashimoto αυξάνονται στην περίπτωση που κάποιο οικογενειακό μέλος έχει διαταραχές θυρεοειδούς ή άλλο αυτοάνοσο νόσημα (Ρευματοειδής αρθρίτιδα, Διαβήτης τύπου 1 κλπ).

Φύλο: Η Νόσος Hashimoto  εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες σε αναλογία έναντι των αντρών 9:1.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες:

• Διατροφή: Η υπερβολική πρόσληψη ιωδίου, μπορεί να εντείνει την φλεγμονή που προέρχεται από τη νόσο Hashimoto. Ωστόσο, καμία διατροφή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την Θυρεοειδίτιδα Hashimoto και να επιφέρει μόνιμη ίαση.
• το έντονο στρες και άγχος,
•  φάρμακα όπως η ιντερφερόνη, το λίθιο κ.α.
• ιογενείς λοιμώξεις & μικροβιακοί οργανισμοί όπως η ηπατίτιδα C, μικρόβιο Yersinia Εnterocolitica κ.α.
• Έκθεση σε ακινοβολία: Τα άτομα που εκτίθενται σε υπερβολικά επίπεδα περιβαλλοντικής ακτινοβολίας είναι πιο επιρρεπή στη νόσο του Hashimoto.

Παρόλα αυτά ένα άτομο που πάσχει  Hashimoto στα πρώτα της στάδια, πριν επηρεάσει την λειτουργία του θυρεοειδούς, δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Η νόσος Hashimoto συνήθως εξελίσσεται αργά, μέσα στα χρόνια, και καταλήγει να προκαλέσει  μέχρι και χρόνια βλάβη στον θυρεοειδή.

Μπορεί το άτομο που νοσεί να εμφανίσει  συμπτώματα υποκλινικού υποθυρεοειδισμού (αρχικό στάδιο υποθυρεοειδισμού) ο οποίος συχνά ανακαλύπτεται κατά τον προληπτικό έλεγχο του θυρεοειδούς. Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση ονομάζονται μη ειδικά και είναι δύσκολο να συνδεθούν με δυσλειτουργία του θυρεοειδούς.

Μπορεί μέσω της διατροφής να επωφεληθούν τα άτομα με Hashimoto;

• Η υποκατάσταση με υψηλές δόσεις ιωδίου θα πρέπει να αποθαρρύνεται στους ασθενείς με Hashimoto, καθώς δεν είναι ευεργετική και ίσως να είναι και επιβλαβής. Χρειάζεται προσοχή και ελεγχόμενη ποσότητα ιωδίου στο καθημερινό διαιτολόγιο. (Η χορήγηση ιωδίου φαίνεται να είναι απαραίτητη στην εγκυμοσύνη).

Το ιώδιο βρίσκεται φυσικά στο έδαφος και στο θαλασσινό νερό, με αποτέλεσμα η περιεκτικότητα των τροφίμων σε ιώδιο να ποικίλει ανάλογα με την περιοχή. Κύριες πηγές ιωδίου είναι:

• το θαλασσινό αλάτι
• το ιωδιωμένο αλάτι
• τα ψάρια & τα θαλασσινά
• φυτικά τρόφιμα που έχουν καλλιεργηθεί σε παραθαλάσσιες περιοχές

Συστήνεται λοιπόν, να αποφεύγεται η υπερβολική λήψη ιωδίου σε άτομα που πάσχουν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ενώ η λήψη συμπληρωμάτων ιωδίου θα πρέπει να γίνεται πάντα με την σύμφωνη γνώμη του θεράποντα ιατρού.

• H χορήγηση συμπληρώματος σεληνίου με τη μορφή σεληνομεθειονίνης φαίνεται να είναι ευεργετική σε αυτούς τους ασθενείς. Το σελήνιο είναι ένα θρεπτικό συστατικό που υπάρχει σε αρκετές τροφές, όπως  ζωικά προϊόντα, κρέας, εντόσθια,  πουλερικά, τα δημητριακά, τα οστρακοειδή, τα ψάρια και τα καρύδια Βραζιλίας καθώς και  λαχανικά και δημητριακά που έχουν καλλιεργηθεί σε εδάφη πλούσια σε σελήνιο.

• Σχετικά με την βιταμίνη D, τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει συσχέτιση της έλλειψης βιταμίνης D και της υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, καθώς και των Αυτοάνοσων Νοσημάτων γενικά. Η έκθεση του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία έχει ως αποτέλεσμα τη σύνθεση της βιταμίνης D3, ενώ φυσικές τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι: ο κρόκος των αυγών, το συκώτι και τα λιπαρά ψάρια όπως  ο σολομός, οι σαρδέλες κλπ.

• Έχει φανεί ότι στα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό η πιθανότητα εμφάνισης έλλειψης βιταμινών (συμπλέγματος Β)  και ιχνοστοιχείων είναι συχνό φαινόμενο. Συστήνεται να γίνεται προληπτικός έλεγχος για τυχόν ελλείψεις.   

Συστήνεται λοιπόν, στα άτομα που πάσχουν από τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto και έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη να ακολουθούν μια δίαιτα χωρίς ή περιορισμένης γλουτένης, χωρίς βεβαία να είναι απαραίτητο να την αποκλείσουν εντελώς από την διατροφή τους. Η γλουτένη βρίσκεται σε μεγάλο ποσοστό στο σιτάρι, το κριθάρι, την σίκαλη και τη βρώμη. Κάθε περιστατικό όμως είναι μοναδικό και ο κάθε ασθενής πρέπει πάντα να συμβουλεύεται τον θεράποντα ιατρό και τον διαιτολόγο του.

H υιοθέτηση μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη στην θυρεοειδίτιδα Hashimoto όπως τη μείωση της κόπωσης και των μυϊκών πόνων,  του στρες και την βελτίωση της διάθεσης αλλά και τον έλεγχο του σωματικού βάρους. Το διαιτολόγιο θα πρέπει να στηρίζεται στην Μεσογειακή Διατροφή και να είναι πλούσιο σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας, ψάρια, όσπρια, λαδερά, καρπούς και χαμηλό σε λιπαρά (αποφύγετε τα ραφιναρισμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα, δίνοντας έμφαση στην ενυδάτωση και την φυσική σας δραστηριότητα).

Πηγές

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19667753

Multiple Nutritional Factors and the Risk of Hashimoto’s Thyroiditis Shiqian Hu, Margaret P Rayman. Thyroid . 2017 May. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28290237/

Changes in Glucose-Lipid Metabolism, Insulin Resistance, and Inflammatory Factors in Patients With Autoimmune Thyroid Disease Yi Lei et. al. J Clin Lab Anal . 2019https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31350776/

Environmental Exposures and Autoimmune Diseases: Contribution of Gut Microbiome M. Firoze Khan and Hui Wang. Front. Immunol., 10 January 2020

https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/hashimotos-disease