Πόσες φορές έχεις ποζάρει με τρόπο τέτοιο που οι μηροί σου να φαίνονται πιο αδύνατοι και η κοιλιά σου πιο επίπεδη;
Πόσες φορές έχεις αποφασίσει να μην ανεβάσεις μια φωτογραφία επειδή σε παχαίνει;
Πόσες φορές έχεις βάλει φίλτρο για να καλύψεις την ακμή σου ή για να κάνεις τα δόντια σου πιο λευκά;
Πώς νιώθεις για όλα αυτά; Χαμηλή αυτοπεποίθηση; Φόβο για το πώς θα σε σχολιάσουν οι άλλοι; Άγχος για το πόσα likes θα συγκεντρώσεις;
Πράγματι, το ότι τα social media επηρεάζουν τις αντιλήψεις και την ψυχολογία πολλών γυναικών γύρω από το σώμα τους αποτελεί ένα φαινόμενο το οποίο αποδεικνύεται επανειλημμένα και στην επιστημονική βιβλιογραφία!
Σε αυτό το άρθρο θα βρεις:
- Πώς επηρεάζουν τα social media την ψυχολογία και την αντίληψη των γυναικών για το σώμα τους;
- Τι μέτρα έχουν παρθεί για τη βελτίωση της εμπειρίας τους online; Δουλεύουν;
- Πώς μπορείς και ΕΣΥ να σταματήσεις να αισθάνεσαι μειονεκτικά για την εικόνα του σώματός σου;
Τι λένε οι μελέτες για την επίδραση των social media στην εικόνα σώματος των γυναικών;
Αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες, τα ως τώρα δεδομένα συμφωνούν πως η ενασχόληση με τα social media μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εικόνα του σώματος σε νέους ανθρώπους, λόγω της προβολής εξιδανικευμένων εικόνων διασημοτήτων, συνομηλίκων τους, τροφίμων, fitness και μόδας ή εξαιτίας της σύγκρισης της εξωτερικής τους εμφάνισης με τα αντίστοιχα πρότυπα ομορφιάς [1].
Πιο συγκεκριμένα, σε μια μελέτη στην Αυστραλία, στην οποία συμμετείχαν προπτυχιακές φοιτήτριες (18-30 ετών) υγιούς βάρους, δόθηκαν 3 ομάδες φωτογραφιών: μια ομάδα με φωτογραφίες «ελκυστικών» διασημοτήτων», μια ομάδα με φωτογραφίες «ελκυστικών» συνομηλίκων τους και μια ομάδα με ταξιδιωτικές φωτογραφίες.
Στις δύο πρώτες ομάδες οι φωτογραφίες περιελάμβαναν μόνο το άτομο-στόχο σε ολόσωμες ή κοντινές λήψεις (που είναι άλλωστε οι πιο κοινές στο Instagram) που φορούσε σχετικά σφιχτά ή αποκαλυπτικά ρούχα. Στις ταξιδιωτικές εικόνες τα άτομα φορούσαν μη αποκαλυπτικά ρούχα και δεν ήταν το επίκεντρο της εικόνας. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως οι συμμετέχουσες που είδαν εικόνες διασημοτήτων και συνομήλικων τους είχαν χειρότερη διάθεση και μεγαλύτερη δυσαρέσκεια για το σώμα τους σε σχέση με εκείνες που είδαν τις ταξιδιωτικές εικόνες [2]!
Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές έδειξαν σε Ιταλίδες φοιτήτριες (18-26 ετών) 10 εικόνες γυμνασμένων μοντέλων ή τοπίων/κτιρίων και έπειτα μέτρησαν την πεποίθησή τους για τη σεξουαλική τους ελκυστικότητα και την ικανοποίησή τους για το σώμα τους. Φάνηκε πως οι φοιτήτριες που είδαν τις εικόνες των γυμνασμένων μοντέλων ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερη βαθμολογία στη δική τους σεξουαλική ελκυστικότητα καθώς και χαμηλότερη ικανοποίηση για το βάρος και την εμφάνισή τους, κάτι που δεν παρατηρήθηκε σε εκείνες που είδαν εικόνες τοπίων/κτιρίων [3]!
Disclaimers: μπορούν να βοηθήσουν;
Με στόχο την μείωση των αρνητικών επιπτώσεων που έχει η σύγκριση της εικόνας σώματος στα social media, προτάθηκε σε κάποιες χώρες να υπάρχουν disclaimers (ελληνικά: αποποιήσεις) κάτω από αντίστοιχες εικόνες.
Αυτό σημαίνει πως κάτω από φωτογραφίες που απεικονίζουν αδύνατα σωματικά πρότυπα υπάρχει:
- προειδοποίηση για το ότι έχει γίνει ψηφιακή επεξεργασία
- ποια ακριβώς είναι η επεξεργασία (π.χ. ποια σημεία του σώματος του μοντέλου έχουν επιμηκυνθεί/ λειανθεί, πού έχει μειωθεί το λίπος του σώματος κ.α.)
- αναφορά στις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα σώματος ή την υγεία
- δήλωση για το αν το μοντέλο είναι λιποβαρές ή νορμοβαρές
Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν πως το disclaimer κάτω από τη φωτογραφία δεν είναι τόσο αποτελεσματικό στο να μετριαστεί η δυσαρέσκεια των νεαρών κοριτσιών και γυναικών για το σώμα τους αφού εκτεθούν σε εικόνες με αδύνατα σωματικά πρότυπα (συγκρινόμενο με εικόνες χωρίς disclaimer) [4].
Body positivity: η άλλη πλευρά των social media
Τα τελευταία χρόνια, στα social media εμφανίζονται όλο και περισσότεροι λογαριασμοί που προωθούν τη θετικότητα για το γυναικείο σώμα, την αγάπη και τον σεβασμό προς αυτό και την ενθάρρυνση των διαφορετικών σωματοτύπων με στόχο να εξαλειφθούν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα που τόσα χρόνια προκαλούνταν σε γυναίκες online.
Πράγματι, η έκθεση σε εικόνες που αντανακλούν το body positivity (π.χ. φωτογραφίες που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, φωτογραφίες μεγαλύτερων σωμάτων), memes και ρητά (quotes) φαίνεται πως μπορούν να συμβάλλουν σε μια βελτιωμένη εικόνα σώματος σε κυρίως νεαρές γυναίκες [5].
2 απλά βήματα για να μη νιώθεις άσχημα για το σώμα σου όταν ασχολείσαι με τα social media
Μπορούμε να αποφύγουμε όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούν ορισμένα πρότυπα των social media;
Ναι, μπορούμε!
Και μάλιστα με 2 πολύ απλά βήματα!
- Σταμάτα να ακολουθείς λογαριασμούς που παρατηρείς ότι σου προκαλούν αρνητικά συναισθήματα
Έχεις παρατηρήσει να ζηλεύεις όταν χαζεύεις τις φωτογραφίες κάποιου προφίλ;
Μήπως νιώθεις ότι πρέπει να αδυνατίσεις ή να κάνεις περισσότερη γυμναστική επειδή εκείνη η κοπέλα δεν έχει καθόλου κυτταρίτιδα;
Ή μήπως θες να φορέσεις εκείνο το ρούχο που δείχνει τόσο τέλεια «μόνο» αν έχεις το σώμα εκείνου του μοντέλου;
Αν απάντησες “ναι” έστω και σε ένα από αυτά ή αν ήρθε στο μυαλό σου κάποιος συγκεκριμένος λογαριασμός όσο διάβαζες αυτό το άρθρο, τότε ήρθε η ώρα να πατήσεις το unfollow!
Δεν είναι ντροπή. Σε καμία περίπτωση.
Να νιώσεις περήφανη για τον εαυτό σου που το κάνεις.
Το κάνεις για να νιώθεις ΕΣΥ όμορφα, όχι για να τα έχεις καλά με εκείνη την παλιά συμμαθήτρια που πλέον ζηλεύεις για το σώμα της.
Και αυτό είναι το μοναδικό πράγμα που έχει σημασία. - Ακολούθησε λογαριασμούς που προωθούν την αγάπη και τον σεβασμό προς το σώμα μας
Θυμήσου: είμαστε ό,τι καταναλώνουμε.
Όσο βλέπεις περιεχόμενο που επιβαρύνει την ψυχολογία σου, τόσο δεν θα απολαμβάνεις την εμπειρία σου στα social media.
Όταν ξεκινήσεις να ακολουθείς λογαριασμούς που σε κάνουν να νιώθεις πραγματικά καλά, τότε σου υπόσχομαι ότι θα δεις τη διάθεσή σου και τη στάση σου απέναντι στο σώμα σου να αλλάζει σημαντικά.
Συμπέρασμα
Τα social media φαίνεται πως μπορούν υπό ορισμένες συνθήκες να επιδράσουν αρνητικά στη σχέση που έχουμε με το σώμα μας. Για αυτό, φροντίζουμε να αλληλεπιδρούμε με περιεχόμενο το οποίο μας δίνει αυτοπεποίθηση και σιγουριά πως το σώμα μας αξίζει την αγάπη μας!
Βιβλιογραφία
[1] K. Rounsefell et al., “Social media, body image and food choices in healthy young adults: A mixed methods systematic review,” Nutr. Diet., vol. 77, no. 1, p. 19, Feb. 2020, doi: 10.1111/1747-0080.12581.
[2] Z. Brown and M. Tiggemann, “Attractive celebrity and peer images on Instagram: Effect on women’s mood and body image,” Body Image, vol. 19, pp. 37–43, Dec. 2016, doi: 10.1016/J.BODYIM.2016.08.007.
[3] G. Fioravanti, C. Tonioni, and S. Casale, “#Fitspiration on Instagram: The effects of fitness‐related images on women’s self‐perceived sexual attractiveness,” Scand. J. Psychol., vol. 62, no. 5, p. 746, Oct. 2021, doi: 10.1111/SJOP.12752.
[4] S. E. McComb and J. S. Mills, “A systematic review on the effects of media disclaimers on young women’s body image and mood,” Body Image, vol. 32, pp. 34–52, Mar. 2020, doi: 10.1016/J.BODYIM.2019.10.010.
[5] L. Vandenbosch, J. Fardouly, and M. Tiggemann, “Social media and body image: Recent trends and future directions,” Curr. Opin. Psychol., vol. 45, p. 101289, Jun. 2022, doi: 10.1016/J.COPSYC.2021.12.002.
Ιωάννα Νακάκη,
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
