Η εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της εμμήνου ρύσης (περιόδου). Όταν οι ωοθήκες σταματούν την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης, σταματά η ωοθυλακιορρηξία και η έμμηνος ρύση. Μία γυναίκα βρίσκεται σε εμμηνόπαυση όταν δεν έχει έμμηνο ρύση για ένα περίπου έτος. Η συνήθης ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι μεταξύ 45- 55 ετών. Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό των γυναικών εμφανίζει πρόωρη εμμηνόπαυση νωρίτερα από τα 40 έτη.
Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, τόσο ορμονικών (χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης) και όσο στον τρόπο ζωής των γυναικών (διατροφή, άσκηση, δραστηριότητες ), οι οποίες συνδυαστικά μπορούν να επηρεάσουν τη μετέπειτα υγεία τους. Τα όργανα και συστήματα του οργανισμού της γυναίκας που μπορούν να επηρεαστούν είναι τα παρακάτω:
Μεταβολισμός: σταδιακή αύξηση του λίπους, ανακατανομή του λίπους στην περιοχή της κοιλιάς, διαταραχές των αιματολογικών και βιοχημικών τιμών.
Καρδιαγγειακό σύστημα: αύξηση της αρτηριακής πίεσης και ανάπτυξη αθηρωμάτωσης.
Σκελετικό σύστημα: απώλεια οστικής μάζας, οστεοπόρωση, κατάγματα, δυσκαμψία και προβλήματα αρθρώσεων.
Αγγεία: ξαφνικές αλλαγές στην θερμοκρασία, αίσθημα ζέστης, εξάψεις, εφίδρωση κατά την διάρκεια της νύχτας, με αποτέλεσμα διακοπή του ύπνου.
Ψυχολογική κατάσταση: έντονες μεταπτώσεις στην διάθεση, αίσθημα θυμού, θλίψης ή σύγχυσης, ευερεθιστότητα.
Γεννητικά όργανα: προβλήματα με ξηρότητα του κόλπου, τοπική φαγούρα, πόνος ερεθισμός της περιοχής του κόλπου, προβλήματα ούρησης (ακράτεια, συχνουρία).
Tα πρώτα συμπτώματα στο στάδιο της εμμηνόπαυσης υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου αλλά κάποια μπορεί να παραμείνουν και να συνεχίζουν να σας προβληματίζουν. Το πιο σύνηθες σύμπτωμα είναι οι αγγειοκινητικές διαταραχές, δηλαδή το αίσθημα της έξαψης και εφίδρωσης αλλά και της νυχτερινής εφίδρωσης. Εμφανίζεται σε μεγάλο ποσοστό των γυναικών, περίπου 60-80%, κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου και συνήθως υποχωρεί λίγα χρόνια μετά την έναρξη της εμμηνόπαυσης.
Τι επιπλέον εξετάσεις χρειάζεται να πραγματοποιηθούν μετά το πέρας αυτής της διαδικασίας;
Επειδή ο καρκίνος του μαστού κατέχει τα υψηλότερα ποσοστά καρκίνου στις γυναίκες μέσης ηλικίας, συστήνεται οι γυναίκες ακόμα και χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου, να κάνουν μαστογραφία κάθε 2-3 χρόνια, ενώ για εκείνες τις γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια να εξετάζονται κάθε χρόνο. Έτσι ώστε αν διαγνωσθεί κάτι να γίνει σε αρχικό στάδιο και να είναι ιάσιμο.
Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων όπως η οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση προκαλείται κυρίως από την έλλειψη των οιστρογόνων που μειώνονται πολύ στην εμμηνόπαυση. Ορίζεται ως μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα καθώς και αλλοιώσεις των οστών, το οποίο οδηγεί σε αυξημένη πιθανότητα για κατάγματα. Για την έγκαιρη διάγνωση και την έναρξη θεραπείας συστήνεται η μέτρηση οστικής πυκνότητας, έτσι ώστε να γίνει μια εκτίμηση της πιθανότητας για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης.
Άλλες παθήσεις που ενδέχεται να εκδηλωθούν με την εμμηνόπαυση είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υποβαλλόμαστε σε ετήσιες βιοχημικές και αιματολογικές εξετάσεις για προληπτικούς λόγους.
Οι διατροφικές ανάγκες των γυναικών στην εμμηνόπαυση δεν διαφέρουν ιδιαίτερα σε συγκριτικά με τις ανάγκες στην αναπαραγωγική ηλικία. Ωστόσο, για την πρόληψη της αύξηση του σωματικού βάρους, καλό είναι να επισκεφτείτε ένα διαιτολόγο διατροφολόγο όπου θα σας καθοδηγήσει για τις ημερήσιες ανάγκες σας με βάση το φύλο σας, την μεταβολική σας κατάσταση και την φυσική σας δραστηριότητα εξατομικευμένα.
Που πρέπει να εστιάσετε στην διατροφή σας μετά την εμμηνόπαυση;
- Επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης. Συστήνεται η πρόσληψη να κυμαίνεται από 1 έως 1,2 γρ./ κιλό σωματικού βάρους. Εντάξτε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρι, αυγά, λευκό και κόκκινο κρέας, όσπρια ενώ περιορίστε τα επεξεργασμένα κρέατα και τα αλλαντικά.
- Αντικαταστήστε τα αμυλούχα τρόφιμα με προϊόντα ολικής άλεσης όσο γίνεται περισσότερο, προσθέστε καθημερινά ποικιλία χρωμάτων στις σαλάτες σας και όχι μόνο με διάφορα λαχανικά και φρούτα, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
- Για να αυξήσουμε την πρόσληψη ασβεστίου καθημερινά, προσθέστε στα γεύματά μας αλλά και στα ενδιάμεσα σνακ τρόφιμα που είναι πλούσια σε ασβέστιο. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ασβέστιο είναι, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το κεφίρ, το γιαούρτι και τα τυριά, εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα, τα αμύγδαλα, σουσάμι, το ταχίνι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι και το μπρόκολο. Ακόμη, μια καλή συμβουλή είναι να καταναλώνουμε τα μικρά ψάρια (σαρδέλα) μαζί με το κόκκαλο για την αύξηση της πρόσληψης του συνολικού ασβεστίου.
Η πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D από τα τρόφιμα κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, γι΄ αυτό ενδείκνυται και συμπληρωματική χορήγηση για την πρόληψη της οστεοπόρωσης σε κάποιες περιπτώσεις. Η συμπληρωματική χορήγηση των υπόλοιπων βιταμινών και ιχνοστοιχείων δεν φαίνεται να είναι αναγκαία.
- Τέλος, η φυσική δραστηριότητα συστήνεται ιδανικά καθημερινά, περίπου 20-30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση, όπως έντονο περπάτημα ή κολύμπι, pilates, yoga σε συνδυασμό με κάποιες ασκήσεις με αντιστάσεις, όπως βαράκια κλπ έτσι ώστε να έχουν τα οστά σας μεγαλύτερη οστική πυκνότητα. Αυτό θα σας οδηγήσει να νιώσετε έντονα την ευεξία, αλλάζοντας ταυτόχρονα και την διάθεση σας!
